Hayata Dair Yazılar

Koçaklama: Ekonomik Davranışların Sınırında Bir Strateji Üzerine Düşünceler Bir ekonomist olarak her zaman şu temel sorunun etrafında dönerim: “Kaynaklarımız sınırlı, ama isteklerimiz sınırsızsa, nasıl seçim yaparız?” Bu soru sadece bütçe tablolarında değil, bireysel davranışlarda da yankı bulur. Ekonomideki her karar bir tercihtir ve her tercih bir bedel taşır. İşte bu bağlamda koçaklama kavramı, hem bireysel davranışların hem de piyasa dinamiklerinin sınır noktalarını anlamamızı sağlar. Bu yazıda Koçaklama nedir, örnekleri nelerdir? sorusunu yalnızca dilsel değil, ekonomik bir mercekten ele alacağız. Çünkü “koçaklamak” — yani ani, atak bir tepkiyle hareket etmek — aslında ekonominin duygusal reflekslerini temsil eder: panik, fırsat, rekabet ve…

Heyet Neye Bakar? Geçmişten Bugüne Bir Tarihsel Analiz Tarihçi Gözlüğüyle Geçmişi Anlamaya Çalışmak Bir tarihçi olarak, geçmişin derinliklerine inmek, yalnızca olayları ve figürleri sıralamak değil; o anı, o dönemi daha iyi anlamak ve günümüze nasıl bir miras bıraktığını gözler önüne sermek anlamına gelir. Tarih, sadece bir zaman diliminden ibaret değildir; her kırılma noktası, toplumsal dönüşüm, bir diğerine köprü kurar. Her dönemin sonunda yaşanan olaylar, bugüne kadar etkilerini sürdüren bir yansıma bırakır. Peki, bu tarihsel süreci şekillendiren “heyet” neye bakar? Bu soruyu anlamak için, yalnızca geçmişe değil, o geçmişin bize sunduğu derslere de dikkat kesilmemiz gerekir. Heyet: Bir Tarihsel Bakışın Arka…

Heterotrof Mantarlar: Psikolojik Bir Mercekten İnceleme İnsan Davranışlarını Anlamaya Çalışan Bir Psikoloğun Meraklı Girişi Psikoloji pratiğinde, insanların içsel dünyasına dair derin bir merakla yola çıkarken, doğada gözlemlediğimiz canlıların davranışları da bize eşlik eder. Bugün, doğanın ilginç ve belki de psikolojik bakış açısıyla ele alınması gereken bir yaratığı, heterotrof mantarı mercek altına alacağım. Heterotrof mantarlar, genellikle insanların doğa hakkında bildiği temellerin ötesine geçer. Bu canlıların beslenme biçimleri, biyolojik işlevsellikleri ve etraflarındaki ekosisteme olan etkileri hakkında fazla konuşulmaz. Ancak bir psikolog olarak, bu mantarların davranışsal ve işlevsel yönlerini çözümlemek, insanın da içsel dünyasında benzer şekilde nasıl işlediğini keşfetmek anlamına gelir. Peki, bir…

Psikolojik Kalp Çarpıntısı Nasıl Olur? (Küresel Endişeler, Yerel Çarpıntılar) Kalp çarpıntısı… kimi için aşkın belirtisi, kimi için stresin yankısı. Peki, kalbin bir ritim tutturduğu ama doktorların “fiziksel bir sorun yok” dediği o anları nasıl anlamalı? Ben, her konunun sadece tıbbi değil, kültürel ve duygusal bir yüzü olduğuna inananlardanım. O yüzden bugün, “psikolojik kalp çarpıntısı”na biraz evrensel, biraz yerel, biraz da içten bir bakış atalım. — Küresel Düzlemde Kalp: Modern Dünyanın Ritmi Bozuldu Gelin dürüst olalım: modern insanın kalbi, sadece kan pompalamıyor — aynı zamanda stres, kaygı ve hızlı yaşamın temposunu da taşıyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre her üç kişiden biri…

Güven Deyince İnsanın Aklına Ne Gelir? Ekonominin Görünmez Sermayesi Üzerine Bir Analiz Kaynakların sınırlı, seçimlerin sonsuz olduğu bir dünyada yaşayan insan, her ekonomik kararı aslında bir inanç eylemiyle verir. Güven, ekonominin görünmeyen ama en güçlü sermayesidir. Bir ekonomist için “güven” denildiğinde akla ilk gelen şey, sadece piyasa istikrarı ya da finansal sistem değil; bireylerin, kurumların ve toplumun birbiriyle kurduğu karmaşık ilişkiler ağındaki güven dengeleridir. Çünkü ekonomi, özünde beklentilerle yaşar, korkularla sarsılır ve güvenle büyür. Güvenin Ekonomideki Görünmez Eli Ekonomik sistemler yalnızca arz, talep ve fiyat dengeleri üzerine kurulu değildir. Asıl belirleyici unsur, beklentilerdir — yani bireylerin geleceğe duyduğu güven. Adam…

Kıt Kaynaklar, Sonsuz Merak: Eski Kitap Alan Kişiye Ne Denir? Bir ekonomist için dünya, kıt kaynaklarla sonsuz ihtiyaçların mücadelesidir. Her seçim, bir fırsatın elden gitmesidir. Peki, kaynakların bu kadar sınırlı olduğu bir çağda, “eski kitap alan kişi” kimdir? Bu kişi, yalnızca ikinci el bir malın alıcısı mı, yoksa bilgi ekonomisinin görünmez bir aktörü mü? Bu sorunun cevabı, aslında bir toplumun değer algısı, piyasa dinamikleri ve refah anlayışı hakkında çok şey söyler. İkinci El Piyasası ve Bilginin Değeri Ekonomide “ikinci el piyasası” olarak tanımlanan alan, ürünün kullanım ömrü bitmeden el değiştirmesini ifade eder. Otomobil, mobilya, giyim… ve tabii ki kitap. Ancak…

Aşağıda, bir toplumsal araştırmacının içsel gözlemleriyle başlayan, normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratikler bağlamında derinleşen bir blog yazısı yer alıyor. — Giriş: Gökyüzüne Bakarken Topluma Bakmak Bir gece, balkonda yıldızları seyrederken, içimden “gökyüzü bize ne anlatsın?” diye geçirmiştim. Güneş ve ayın dansı, karanlık ile ışığın keskin sınırı, insan dünyasında da benzer sınırları, kırılmaları ve birleşmeleri hatırlatır bana. Araştırmacı kimliğimle, göğe bakarken topluma da bakarım: nasıl örgütleniriz, rollerimiz nasıl dağıtılır, normlar bizi nasıl sınırlar? Bu yazıda, “En yakın güneş tutulması ne zaman 20266?” sorusunun – astronomik açıdan cevabını bilinmez bırakacağım ama sembolik açıdan açımlayabileceğim – ışığında toplumsal yapıları inceliyorum. — En…

Cüneyt Arkın’ın Köyü Neresi? Edebiyatın Kalbinde Bir Yolculuk Bir edebiyatçının kalemi, yalnızca kelimeleri dizmek için değil, geçmişle bugünü birbirine bağlayan görünmez köprüleri kurmak içindir. Her köy, her çocukluk anısı, her ses — bir metnin içinde yankı bulur. Cüneyt Arkın’ın köyü de böyle bir yankının doğduğu yerdir. Gerçek adıyla Fahrettin Cüreklibatır, Eskişehir’in Odunpazarı ilçesine bağlı Karaçay Köyünde doğmuştur. Ama bu köy, yalnızca bir doğum yeri değildir; bir anlatının, bir karakterin ve bir halk kahramanının mayalandığı edebi coğrafyadır. Köy Bir Mekan Değil, Bir Anlamdır Her edebi karakterin bir “köken miti” vardır. Cüneyt Arkın için Karaçay, Anadolu’nun yalnızlığıyla birlikte, halkın direncini de temsil…

Kapasite Seçimi Nedir? Hayatın Tetris Oyunu Gibi Olduğunu Anladığınızda Başlayan Macera Şimdi dürüst olalım… Hayatta hepimiz bir noktada “Bu kadar yeter mi, yoksa biraz daha mı eklesem?” sorusuyla karşı karşıya kaldık. Alışveriş sepetini doldururken, valiz hazırlarken, hatta hayat planı yaparken bile. İşte tam da o anlarda, farkında olmadan kapasite seçimi yapıyoruz! Bu yazıda sizi teknik terimlerin boğucu dünyasından uzaklaştırıp, kapasite seçimini kahkahalarla keşfetmeye davet ediyorum. Hazırsanız, Tetris’in son seviyesinde gibi hissedeceğiniz bir yolculuğa çıkıyoruz. — Kapasite Seçimi: Fazla mı Kaçtı, Az mı Oldu? Kapasite seçimi en basit tanımıyla, bir sistemin veya yapının taşıyabileceği yükü ya da işlevi belirleme sürecidir. Ama…

Hızlı cevap: Kanuni Resa’nın üretimi İstanbul/Tuzla-Tepeören’deki Kuralkan tesislerinde yapılıyor. Markanın resmi sayfasındaki SSS bölümünde “Resa 125 İstanbul Tuzla’daki Kuralkan Motosiklet Fabrikasında üretilmektedir.” ifadesi yer alıyor. ([www.ekuralkan.com][1]) Kanuni Resa Nerede Üretiliyor? Sadece Bir Konumdan Fazlası İtirafla başlayayım: Bu soruyu ilk duyduğumda aklımdan sadece bir adres değil, koca bir hikâye geçti. Çünkü “nerede üretiliyor?” demek; emeğin koordinatlarını, tedarik zincirinin görünmeyen rotalarını ve bizimle şehirlerimizin gündelik yaşamı arasında kurulan bağları da sormak demek. Resa’yı konuşurken; atölye ışıklarının altında çalışan ustaların ritmini, kalite kontrol bantlarının titizliğini ve pazartesi sabahı işe yetişmeye çalışan bir sürücünün umutla çevirdiği kontağı da düşünmeliyiz. İşte bu yüzden Resa’nın üretim…